YPy7. Rahim, yumurtalıklara ulaşan iki kanalın ucunda yer alır. Bu kanallar tıp literatüründe fallop, uterina ya da salpenks olarak isimlendirilmektedir. Rahmin her iki tarafından birer tane bulunur. Bu kanallar, yumurtanın yumurtalıklardan rahme ulaştırılmasını sağlar. Kadınlarda kısırlık ile ilgili sorunların temelinde ise rahimde yer alan ve kanallarla bağlantılı olan tüplerdeki tıkanıklıklar yatmaktadır. Bu durum tubal faktör olarak bilinmektedir. Bahsi geçen tüplerden birinde dahi tıkanıklık ortaya çıktığında, tıkanıklığın bulunduğu taraftaki yumurtanın rahme ulaşması engellenir. Yumurtanın rahme ulaşması için kadının yalnızca açık tüpün bulunduğu tarafta şansı vardır. Bu yüzden tüpün birinin açık olması halinde, kadının normal şekilde gebe kalması şansı vardır. Bu nedenle tüp bebek tedavisinden önce normal gebelik denenebilmektedir. Yaşı ilerlemiş hastalarda ise doğrudan tüp bebek tedavisine başlanır. Her iki tüpte de tıkanıklık tespit edilmiş ise kapalı ameliyat laparoskopi uygulaması gerekir. Bu durumda normal gebelik mümkün olamaz. Tüplerde Kapalılık Nedenleri Nelerdir? Dış gebelik türü ameliyatlarda ve tüplerden gerçekleşen ameliyatlarda tüplerde tıkanıklık oluşma olasılığı yüksektir. Normal şartlarda rahimde ya da yumurtalıkta ortaya çıkan kist ve miyomlar tıkanıklığa yol açmaz ancak nadiren bu durum söz konusu olabilmektedir. Miyom oluşumu tüpe çok yakın bir bölgede ortaya çıkmış ise tıkanıklık meydana gelebilir. Bazı kadınlarda tüplerde tıkanıklık, doğuştan gelen bir sorundur ve bu duruma müdahale etmek oldukça zordur. Hatta bazı kadınlarda yine doğuştan gelen tüp olmaması durumu da mevcut olabilmektedir. Kadının rahminde ya da çevresindeki organlarda şiddetli ve güçlü bir enfeksiyona maruz kalmış olması, bunun için tedavi görmüş olması da tüplerde tıkanıklığa sebep olabilmektedir. Cinsel ilişki esnasında kadının mikrop kapması veya rahme bulaşan mikroorganizmalar, cinsel hastalıklara ve tüplerde tıkanıklığa neden olabilir. Tüpler ve Yumurtlama Tüpler tıkalı olduğunda, kadın yumurtlamaya devam edebilir. Ovülasyonun bu durumla ilgisi bulunmamaktadır. Sorun yumurtlama sonrasında bu yumurtanın döllenmesi gerçekleşmez. Bu da gebe kalmayı engeller. Tiplerde kapalılık, kadının bir ağrı, sancı vs. çekmesine yol açmaz. Yalnızca gebe kalma durumu farklılık gösterir. İki kanalın birden kapalı olması halinde, kimyasal gebeliğin gerçekleşmesi söz konusu değildir. Bu durumda yapılacak işlem, tüp bebek tedavisidir. Kadının yumurtalarının kalitesi iyi durumda ise tüp bebek tedavisi sonucunda kadının hamile kalması büyük bir olasılıkla gerçekleşecektir. Bu yöntemle gebe kalan kadınların gebelik sürecinde, bu nedenle bir sorun yaşadıkları görülmemiştir. Eğer bedensel olarak başka bir sorun yoksa, gebelik olması gerektiği gibi devam edecektir. Tüp bebek tedavisi ise mutlaka uzman bir doktor tarafından yapılmalı, kullanılan ürünler steril olmalıdır. Etiketler tüplerde kapalılık nedenleritüplerin kapalı olması Rahim, her iki yanından uzanan kanallar sayesinde yumurtalıklara ulaşır. Bu kanallara tıp dilinde tuba uterina, fallop tüpleri veya salpenks ismi verilir. Bu tüpler, rahmin sağında ve solunda olmak üzere toplam 2 tanedir. Yumurtalıktan atılan yumurta, tüp organının ucunda bulunan ve fimbria olarak ifade edilen saçaklı yapılar ile yakalanır ve rahim içerisine kadar ulaştırılması sağlanır. Kadınlarda meydana gelen kısırlık infertilite sebeplerinin yaklaşık 3 / 1 i, tüplerin tıkanık olması ile alakalı sebeplerden dolayı oluşur. Tüplerde tıkanıklık ile alakalı olarak meydana gelen kısırlığın sebebi ise, tubal faktör olarak ifade edilmektedir. GEBELİKLE İLGİLİ TÜM KONULAR AŞAĞIDAKİ LİNKTE 2 Tüplerden birinin tıkalı kapalı olması Kadında tüplerden birinin tıkalı kapalı olması halinde, o tarafta bulunan yumurtalıkta oluşan yumurta hücresi oosit rahim içerisine ulaşamaz. Yalnızca açık olan tüpün tarafında bulunan yumurtalıktan atılan yumurta hücresi rahim içerisine ulaşabilir. Bu durumda çiftin kendi kendine hamilelik elde etme şansı elbette ki vardır. Ancak şans her iki tüpü açık olan kadınlara göre biraz daha düşük olur. Bu sebepten dolayı, tüp bebek uygulanmadan normal tedaviler uygulanarak, hamilelik elde edilmeye çalışılır. Ancak özellikle yaşı çok büyük olan hastalarda, daha fazla zaman kaybetmemek adına direk tüp bebek tedavisi de uygulanabilir. 3 Her iki tüpün tıkalı olması Her iki tüpün de tıkalı olduğu kapalı ameliyat yöntemi ile kesin olarak belirlenmiş ise, bu durumda kadının normal şartlar ile kendiliğinden hamile olabilmesi ne yazık ki imkansızdır. 4 Tüplerin tıkalı olduğu nasıl anlaşılır? Her iki tüpün de kapalı olduğundan emin olmak amacı ile karın içerisine kamera ile bakılması Bu işleme ise, laparoski ameliyatı denir. Bu yöntem yerine rahim filminin çekilmesi, doktorları yanıltabilmektedir. Çünkü rahim filminde kapalı görülen tüplerin bir kısmının aslında açık olduğu laparoskopi ameliyatında fark edilmektedir. Rahim filmi çekimi esnasında, tüpler spazm kasılma sebebinden dolayı, sanki kapalıymış gibi görünür. 5 Tüplerin kapalı olmasının 9 sebebi Daha önce pelvik enfeksiyon PID geçirmiş olmak rahim ve çevresinde bulunan organları içeren şiddetli enfeksiyon Endometriozis Çikolata kisti Septik abortus Daha önceden tüp ile alakalı cerrahi operasyon geçirmek aynı dış gebelik ameliyatı gibi Daha önce tubal dış gebelik geçirmek ameliyat olmasa da tıkanıklığa sebebiyet verebilir Çok az da olsa, bazı miyomlar tıkanıklığa neden olur. Normalde görülen miyomların büyük bir kısmı, bu tür tıkanıklıklara sebep olmaz. Çok nadiren tüpe yakın bölgede büyüyen ve buraya baskı uygulayan bir miyom, tüplerin tıkanmasına neden olabilir. Çok nadiren doğuştan tek tüp veya hiç tüp olmaması görülebilir. Daha önce tüplerini bağlatma ameliyatı geçirenler Pelvik tüberküloz 6 Tüplerin kapalı olması yumurtlamaya engel olur mu? Tüplerin tıkalı olması, kadının yumurtlamasına ovulasyon engel olmaz. Bunun dışında herhangi bir yumurtlama sorunu bulunmuyor ise Sorun yumurtlama da değildir, yumurta normal şekilde gelişir. Ancak tüp içerisinden geçerek sperm ile buluşması yani döllenmesi gerçekleşememektedir. 7 Tüplerin kapalı olması hamilelik ile alakalı bir risk veya soruna sebep olur mu? Tüpleri tıkalı olan kadınlarda, hamile olma konusu ile alakalı bir takım sorunlar yaşanabilir. Ancak tüplerin kapalı olması, hamile olduktan sonra hamilelik ile alakalı herhangi bir riskin meydana gelmesine sebep olmaz. 8 Tüplerin kapalı olması bir belirtiye veya şikayete sebep olur mu? Tüplerin kapalı olması, çocuk sahibi olamamanın dışında herhangi bir şikayete neden sebep olmaz. Adet düzensizliği, ağrı, akıntı gibi şikayetlerin gündeme gelmesi, söz konusu değildir. Rahim tüpleri kadın sağlığı için önemlidir. Doğum Uzmanı Op. Dr. İhsan Atabay rahim tüplerinin tıkalı olması hakkında bilgi verdi. Rahim tüpleri olarak da bilinen Fallop tüpleri, insan dişi üreme sisteminde yumurtalıklardan uterusa uzanan tüplerdir. Bir uçta spermin rahimden tüpe geçmesini, diğer uçtan ise yumurtalıktan atılan yumurtanın tüp içine geçmesini sağlar. Sperm ve yumurta tüp içinde buluşur ve döllenme burada meydana gelir. Döllenen yumurta yine tüp yardımı ile rahim içine doğru itilir ve rahim duvarına tutunur. Böylece gebelik başlamış olur. Dolayısıyla gebelik oluşmasında tüpler oldukça önemli bir role sahiptir. 2- TIKANIKLIK KISIRLIĞA SEBEP OLUR MU? Eğer bir kadında her iki tüp de tıkalı ise, sperm ve yumurta hiçbir zaman buluşamayacaktır ve bu durumda da doğal yollardan gebelik mümkün olmayacaktır. Bazen tüpler tıkalı olmasa bile, geçirilmiş enfeksiyonlara bağlı olarak, aşırı derecede genişlemiş ve içi iltihaplı sıvı ile dolmuş olabilir. Bu durumda da tüpler görevini yapamayabilir ve doğal yolla gebelik oluşmayabilir. 3- TÜPLER NEDEN TIKANIR? Fallop tüplerinin tıkanmasına yol açan sebeplerin bazıları şöyledir Pelvik enfeksiyon PİD Gonore ya da sık bilinen adıyla bel soğukluğu ve klamidya gibi enfeksiyon hastalıkları, ilerleyerek tüplere ulaşabilir ve tüplerin tıkanmasına sebep olabilir. Bu enfeksiyonlar bazen kişide ciddi bir hastalık tablosu oluşturmaksızın sessiz seyreder ve tüpleri tıkayarak kısırlığa neden olabilir. Endometriozis çikolata kisti hastalığı Bu hastalıkta karın zarı ve karın içi organlarında yaygın yapışıklık oluşabilir. Bu yapışıklıklara bağlı olarak tüpler görevlerini yapamaz hale gelebilir. Geçmişte karın ameliyatı öyküsü Karın ameliyatına bağlı gelişebilen yapışıklıklar nedeniyle tüplere serbest geçiş bozulabilir. Hidrosalpinks Fallop tüplerinin sıvı ile tamamen dolması, genişlemesi ve görev yapamaz hale gelmesi durumudur. Bu durumda aslında tüp tıkalı olmasa bile, görevini yapamaz hale gelmesi sebebiyle doğal yollardan gebelik elde edilemeyebilir. 4- TÜPLERİN TIKALI YA DA AÇIK OLDUĞUNU ANLAMAK İÇİN NE YAPILIR? Tubal açıklığın test edilmesi için bazı yöntemler mevcuttur *Histero-salpingo-grafi HSG ya da rahim filmi olarak da bilinir. Genellikle anestezi altında uygulanır. Radyoopak bir sıvı rahim boşluğuna verilir ve bu sıvının tüplerden geçip karın boşluğuna rahatça ulaşıp ulaşmadığı değerlendirilir. Bu sayede olası bir tıkanıklık tespit edilmiş olur. Oldukça pratik ve başarılı bir yöntemdir. Fakat sıvının tüplerden geçişi esnasında ağrı ortaya çıkabilir. Bu nedenle işlem genellikle anestezi altında tamamlanır. Rahim filmi sonrası kişiler çalışma hayatlarına aynı gün dönebilir. *Ultrason Ultrason ancak hidrosalpinks gibi aşırı büyümüş ve sıvı dolu tüpleri saptamada faydalıdır. Fakat eğer tüpler normal boyutlarda ise, tüplerde bir tıkanıklık olup olmadığını saptamada ultrason tek başına yetersiz kalacaktır. *Kapalı ameliyat Laparoskopi ile tüplerin değerlendirilmesi Laparoskopi ameliyatında göbek deliğinin hemen altından 1 cm ’lik bir kesi ile karın boşluğuna bir kamera yerleştirilir. Aynı zamanda bir kateter yardımı ile rahim ağzından rahim içine boyar bir madde çoğu zaman bu amaçla metilen mavisi kullanılır gönderilir. Eğer metilen mavisi sıvısı rahim boşluğunu doldurup, sonrasında tüpleri geçip karın içine dökülürse, bu karına yerleştirilen kamera ile gözlenir ve tüplerin açık olduğu tespit edilmiş olur. Bu yöntem tüplerin açıklığını değerlendirmede altın standarttır ve HSG ye göre daha başarılıdır. Ayrıca eğer tüplerde tıkanıklık tespit edilirse, eş zamanlı olarak bu tıkanıklığın açılması da laparoskopi sayesinde yapılabilir. Ancak bu yöntem en nihayetinde bir ameliyattır ve HSG’ den daha zahmetlidir. HSG’ den sonra kişiler hemen çalışma hayatlarına geri dönebilir ancak laparoskopi sonrasında bir gün hastanede kalınması gerekir. Bu nedenle tüplerin tıkalı olup olmadığını değerlendirmede ilk seçenek çoğu zaman HSG’ dir. Fakat daha ileri inceleme için bazen HSG sonrasında laparoskopiye de başvurulabilir. 5- HER İKİ TÜP DE TIKALIYSA NE YAPILABİLİR? * TIKALI TÜPLERİN AMELİYAT İLE AÇILMASI Bu yöntemde cerrahi olarak tüplerin açılması hedeflenir. Ancak tüpler fonksiyonu olmayan hareketsiz düz borular gibi düşünülmemelidir. Tüpler, döllenmiş yumurtanın hareketini transportunu sağlayan bir faaliyet içinde olmalıdır. Bir tüpte olan tıkanıklık cerrahi olarak açılsa bile, tüpün transport faaliyeti bozulmuş olabilir. Bazen tüp ameliyat ile açılsa bile, o tüpte dış gebelik gelişebilir. Ayrıca ameliyat ile tıkalı tüplerin açılması her zaman başarılı olmamaktadır. Eğer tüplerde ileri derecede deformasyon mevcutsa, tüp açma ameliyatının başarısı oldukça azalmaktadır. Bu nedenle günümüzde her iki tüpü de tıkalı olan kişilerde ilk tercih bazen tüp bebek yöntemi olabilir. *TÜP BEBEK YÖNTEMİ İVF Tüp bebek yöntemi, yumurtanın sperm tarafından vücut dışında laboratuvar ortamında döllenmesi ve sonrasında döllenmiş yumurtanın zigot başarılı bir gebelik amacıyla hastanın rahmine transfer edilmesidir. Böylece bu yöntemde tüplere ihtiyaç kalmamaktadır.

tupler tıkalı ise gebelik olur mu